Binlerce Yıldır Tırmalayan Kediler Sonunda Fenomen Oldu!
Düşünün, kediler ekranda 360 derece dönüyor, düşüyor, pati yiyor ve biz sadece izliyoruz.
Acaba sokakta yanınızdan geçen o sıradan tüylü yaratıklar nasıl oluyor da bu kadar popüler olabiliyor ve kalıcı etki bırakabiliyorlar?
Yoksa kolektif bilinçaltımızda 5000 yıldır taht kurmuş, tanrı/tanrıça/sembol/algoritma hakimiyeti onların mı?
Yani, bir kedi videosunu neden milyarlarca kez izlenebiliyor, neden onların her tüy hareketi kültürel bir yansıma haline gelmiş, çözmeye çalışalım.
Hazırsan, kulaklarını geriye yatır ve başlıyoruz:)
🧙 Paganlar Kedileri Seçti, Geriye Kabul Etmek Kalıyor
Başlangıç noktası: Karanlık Orman, Az Işık, Bol Büyü.
Pagan topluluklar, kediyi “öte dünya”nın kapı bekçisi saydılar.
Çünkü geceleri gören, sessiz yürüyen ve kafasına göre takılan bir varlık vardıysa o da kediydi.
🕯️ Cadı eşlikçisi olarak kedi figürü, büyüsel ritüellerin vazgeçilmezidir.
Ve evet, bu hikâyelerin yüzde sekseni siyah kediler yüzünden yazıldı.
Geri kalan %20? Onlar da büyük ihtimalle bir halıya tırnak geçirince yazıldı.
🏺 Antik Mısır: Bastet Hanım, Buyurun Tahtınıza
Şimdi tarihte kısa bir sıçrama: M.Ö. 3000 civarı, Antik Mısır.
Kediler sadece kutsal değil, sınıf atlamış canlılardı.
Tanrıça Bastet, hem anaç hem savaşçı bir kedi başlı figürdü.
Kediyi öldürmek?
Devlet meselesi.
Bazı dönemlerde ölümle cezalandırılan bir suçtu.
Kediler o kadar seviliyordu ki:
– Evde ölürlerse, ailece kaşlar tıraşlanıyordu.
– Mumyalandılar, tabii ki.
– Mezarlara “kediyle gömülme” gelenekleri doğdu.
Yani bugünkü “kediyle story atanlar”ın ataları var diyorum; sadece mumyalayıp story yerine duvar resmi yapıyorlardı.
🧘 Uzak Doğu: Şans, Bolluk ve Kedi Patisi
Japonya’da: Maneki-neko (şu oynaşan patili biblo var ya, evet o).
Bu kedicik neyin sembolü diye sorarsak?
👉 Şans, bolluk, müşteri çekme.
Yani işletmenize bunu koyarsanız, para yağar… Teoride. (evet kehanet bugün gerçek oldu!)
Çin’de ve Kore’de kedi figürü daha çok yin-yang dengesiyle, gizemle ve feminen enerjiyle ilişkilidir.
Her halükârda kedi, burada da mistik bir kredi ile dolaşır.
🧛 Orta Çağ: Kedileri Satan Yaptılar, Seyircisi de Bol!
Şimdi işler kararıyor.
Avrupa’da Orta Çağ’da kedi = şeytan.
Özellikle siyah olanlar direkt “cadının ruhu”, “iblisin postacısı” falan ilan edildi.
Cadı avlarında kediler de “yakılabilir” kategoriye alındı.
Çünkü bir varlık hem evde yaşayıp hem de seni umursamıyorsa… kesin bir şeytanlık vardır.
Doğa, insanın egosunu böyle yakar…
🐱👤 Modern Çağ: Tüy Topu Devleti Kurdu
Geldik dijital dönem öncesi modern zamana.
Kedi, artık sadece ev hayvanı değil, bağımsızlık, cool’luk ve pasif agresifliğin sembolü.
1960 sonrası reklam ve popüler kültürde kedi:
– Kadınsı zarafet (Chanel reklamlarında leopar desen)
– Gizem (şarap markası, tarot destesi…)
– Çekingen karizma (Hello Kitty bile konuşmaz!)
Ve bu arada, Disney bile kediyi “çılgın ama karizmatik yan karakter” yapmaya başladı.
İnsanlar, kedide özgürlük ve bilinmezlik gördü.
Ve buna aşık oldu.
😼 Satanizm? Var, ama İmaj Çalışıyor
Evet, kedi özellikle siyah olduğunda bazı satanist sembollerde görünür.
Ama bu daha çok Hristiyan mitolojisinin öcü ilan ettiği her şeyi “şeytanlaştırma” refleksinin sonucudur.
İçinde kedinin olduğu her şey “karanlık” değildir.
Ama “karanlık” imgeler içinde kedi neden bu kadar var?
Çünkü kedi, insana boyun eğmeyen tek evcil canlıdır.
Yani şeytanlık, belki de fazla özgür olmaktan ibarettir.
(Şimdi bunu yazınca çok havalı oldu kabul et.)
📺 Anime, Pop Kültür ve Bir TikTok Videosu = 42M Görüntüleme
Anime dünyasında kedi karakteri = ya bilge ruh, ya gizli ninja.
Sailor Moon’daki Luna mesela, doğrudan kozmik rehber.
Pop kültürde ise artık mesele şu:
Bir kedi varsa, o video izlenir.
Bir “boş kutuya atlayan kedi” videosunun arkasındaki gerçek:
– Mizah
– Sevimlilik
– Anlaşılmazlık
– Ve en önemlisi: insanın kendine projeksiyon yapması.
Kedi, çünkü:
📌 Sınır tanımıyor.
📌 Umursamıyor.
📌 Tüm varoluşu “ben buyum” diyor.
Bu da izleyicide hayranlık + kıskançlık karışımı bir tepki doğuruyor.
🧠 Psikolojik, Evrimsel, Sembolik Analiz
- Psikolojik: Kedi, ilgisizliğin içindeki ilgiyi temsil eder. Onaylanma ihtiyacımızı “reddederek” tetikler.
- Evrimsel: Hayatta kalmış ve insanın genetik tarihinde yer etmiş, ama hiçbir zaman “tam evcilleşmemiş”tir.
- Sosyokültürel: Kedi, topluma uymadan toplumun içinde var olabilmenin sembolüdür.
- Antropolojik: Kadınlık, doğaüstü güç, gece, ölüm gibi kavramlarla özdeşleşmiştir.
- Sembolik: Kedi = güç, özgürlük, bilinemezlik, mistisizm ve bireycilik.
💰 Ve Para? Neden Kedi Videosu Satıyor?
Çünkü algoritma bunu seviyor.
Neden?
– İzleniyor.
– Duygu üretiyor.
– Paylaşılıyor.
– Güldürüyor.
– “Aa benimki de böyle” dedirtiyor.
Ve her izlenme = veri = reklam = para.
Kedi bu oyunun kraliçesi.
İnsanlar çalışır, kediler viral olur.
Kısaca: Kedi pasif agresif influencer’dır.
✍️ Sonuç:
Kediler sıradan tüy yumağı olmaktan çok uzakta.
Bildiğin kültürel bir figür ve ne kadar havalı olduklarının farkındalar mı bilemem 🙂
Tanrıça da olmuştur, iblis de, şans da getirmiştir, lanet te.
Bugün TikTok’ta 8M like alır, yarın bir tarot destesinden göz kırpar.
Ama her zaman kendi gibi kalır:
Kimseye hesap vermeyen bir ikon.